Nghị luận câu: Việc Học như con thuyền bơi ngược nước, không tiến ắt phải lùi
Bài làm
Làm người thì phải học. Muốn sống một cuộc đời cho ra sống, sống trong ấm no yên vui thì phải học. Học dễ hay khó? Đi đường khố (hành lộ nan); học cũng khó thay! Đúng như ngạn ngữ Trung Quốc: “Học như hơi thuyền ngược nước. Không tiến dược ắt phải lùi”.
“Bơi thuyền ngược nước” vô cùng vất vả, khó khăn. Sức người và mái chèo có chống nổi, có chiến thắng dòng nước ào ào trôi xuôi để đưa con thuyền vượt lên. Tay lái phải vững, tay chèo phải khéo, phải bền bỉ dẻo dai. Nếu thấy sóng cả mà ngã tay chèo thì thất bại!
So sánh “Học như hơi thuyền ngược nước” rất cụ thể, hình tượng để làm nổi bật sự khó nhọc vất vả trong việc học. Có biết bao trở ngại, khó khăn đối với người học. Để chuẩn bị hành trang bước vào đời, tuổi trẻ phải trải qua nhiều năm tháng “mài mòn đũng quần” trên ghế nhà trường. Phải đối diện với bao thách thức khó khăn như thời gian học hành căng thẳng, sức khỏe, hoàn cảnh kinh tế gia đình, khó khăn về môn học, càng lên cao càng khó khăn mà sự tiếp thu và vận dụng kiến thức của người học khác nào “hơi thuyên ngược nước”.
Các nho sinh ngày xưa, mơ ước được vua cho khắc tên vào bia đá, được ghi họ tên vào bảng vàng và thành ông Nghè, ông Cống, được vinh quy bái tổ, “võng anh đi trước, võng nàng đi sau” thì phải “thập niên đăng hỏa”, “nấu sử sôi kinh”. Cái giá của việc học hành để làm ăn, để lập nghiệp, để thi thố tài năng vói thiên hạ thật không thể nào kể hết. Lê Quý Đôn, ông Bảng Diên Hà, Thái Bình suốt đời “mắt không rời sách, tay không rời hút, thấy gì ¡ạ, nghe gì lạ đều ghi chép…”. Nguyễn Khuyến vừa đánh giậm kiếm tôm tép nuôi mẹ, vừa di học; phải vừa làm thầy đồ vừa tự học, nếm trải nhiều khó khăn, mãi đến năm 36 tuổi mới được vua ban cờ biển kèm hai chữ “Tam nguyên”. Sách “Quốc văn giáo khoa thư” kể chuyện ông Châu Trí nhà nghèo phải vào chùa Long Tuyền, quét lá đa đốt lửa học thâu canh, năm 16 tuổi đã đỗ Giải nguyên, v.v… Ngày nay, có biết bao tấm gương vượt khó học giỏi, đỗ Thủ khoa trong các kì thi Đại học mà báo chí đã đưa tin và ca ngợi.
Đi học cũng như bơi thuyền ngược nước, nếu “không tiến được ắt phải lùi”. Phải lùi vì ngu dốt, vì lười học, ngại khó ngại khổ, chỉ ham ăn chơi đua đòi. Học không có mục đích, học thiếu kiên trì nhẫn nại, học mà như nước đổ lá khoai, “như nước đổ dầu vịt”, “một chữ hẻ đòi không hiết” thì “tiến” sao được, chỉ “lùi” mà thôi!
“Học những sôi cơm nhưng chửa chín,
Thi không ăn ớt thế mà cay!”
Tú Xương
Tiến/ lùi là quy luật tồn tại, phát triển, đào thải của sự việc, sự vật. Học mà không tiến ắt phải lùi. Hình ảnh những học sinh cá biệt hiện nay cho thấy rõ sự thật đó. Những hiện tượng tiêu cực hiện nay do tuổi vị thành niên gây ra, từng là “nỗi đau” của gia đình và xã hội, suy cho cùng là do sự “lùi” trong việc học gây ra.
“Bơi thuyền ngược nước” phải dũng cảm, tài ba, đồng thời “vị thuyền trưởng” phải làm chủ sông nước thác ghềnh, có tầm nhìn xa trông rộng để đưa con thuyền về đúng bến, tới đích. Người học cũng vậy, ngoài các nhân tố như hiếu học, kiên nhẫn vượt khó, thông minh sáng tạo, … còn phải xác định rõ mục đích của việc học. Học phải tiến chứ không thể lùi; tiến lên để trở thành người có văn hóa, có tài năng, có khả năng lao động sáng tạo phục vụ nhân dân và đất nước. Học phải tiến lên vì một mục đích cao đẹp. Chứ không phải tiến bằng con đường mua bằng, mua chức, tham nhũng để vinh thân phì gia!
Tóm lại, câu ngạn ngữ trên đây đã chỉ cho ta thấy rõ việc học rất khó khăn, người học phải có bản lĩnh và trí tuệ. Con đường học vấn là dài lâu khác nào đưa thuyền vượt thác, băng ghềnh! Tuổi trẻ phải không ngừng vươn lên học giỏi, chiếm lĩnh tầm cao văn hóa của thời đại. Nghị lực phải nâng cao, tẩm mắt phải mở rộng, luôn luôn nuôi dưỡng ước mơ và khát vọng… đó là những điều mà tuổi trẻ chúng ta phải tâm niệm và phấn đấu không ngừng để tiến lên. Tiến lên để trở thành một người có văn hóa, có tài đức, một công dân tốt của đất nước, dể phụng sự quốc gia và dân tộc.
